Đàn Xã Tắc – Kinh Thành Huế

Đàn Xã Tắc nằm trên địa phận phường Thuận Hòa trong Thành Nội hiện nay. Được xây dựng vào năm 1806 dưới thời vua Gia Long. Đàn Xã Tắc đã được triều đình nhà Nguyễn dùng để cúng tế thần Xã (tức là thần Đất) và thần Tắc (tức là thần Lúa).

Ý nghĩa và lịch sử xây dựng đàn Xã Tắc

Về ý nghĩa của từ “Xã Tắc”, sách xưa lý giải rằng: “Xã là thần lớn nhất trong 5 thổ thần.. Tắc là quí nhất trong 5 ngũ cốc… Tắc mà không có Xã thì không sinh trưởng được, Xã mà không có Tắc thì không thành hiệu gì. Cho nên hiệp tế Xã, Tắc là vì công lợi ngang nhau”.

Từ ngàn xưa nước ta chuyên sống về nghề nông. Hai yếu tố đất đai và ngũ cốc chi phối hầu như toàn bộ sinh hoạt kinh tế của từng cá nhân trong xã hội. Từ thường dân cho đến vua chúa. Chúng quan trọng đến nổi cổ nhân khi nói đến “sơn hà xã tắc” tức là phải hiểu đó là quốc gia hay là tổ quốc. Những khái niệm thiêng liêng nhất của một dân tộc.
Lãnh đạo đất nước trong hoàn cảnh xã hội nông nghiệp và khuynh hướng trọng nông tất yếu vào đầu thế kỷ XIX. Triều Nguyễn đã lập đàn Xã Tắc để đáp ứng một nguyện vọng thiết thân của toàn thể quốc dân.

Ý nghĩa đặc biệt và cao cả nhất khi xây dựng Đàn Xã Tắc là triều đình nhà Nguyễn lúc bấy giờ đã dùng đất của tất cả các địa phương trong nước đắp thành đàn tế này. Vào tháng 2 năm Gia Long thứ 5 (1806), nhà vua đã ban chiếu cho tất cả các thành, dinh, trấn trên toàn quốc. Bảo các địa phương phải chở về kinh đô Huế một số đất sạch và chắc để đắp đàn Xã Tắc. Riêng 11 trấn ở Bắc Thành (từ Ninh Bình trở ra), lệnh vua phải chở vào Huế 256 tấn đất như thế.

Như vậy đất đã được dùng để đắp đàn Xã Tắc là đất của cả nước. Tượng trưng cho máu thịt của toàn quốc. Cũng có thể nói, đàn Xã Tắc là đất nước Việt Nam thu về một mối, hiểu theo nghĩa đen cũng như nghĩa bóng. Thật là một ý nghĩa vô cùng tốt đẹp

Kiến trúc đàn Xã Tắc

Diện tích tổng thể Đàn Xã Tắc lên tới 6ha, nằm giữa 4 con đường hiện nay là: Ngô Tời Nhiệm, Trần Nguyên Hãn, Trần Nguyên Đán và Nguyễn Cư Trinh. Đó là chưa kể Hồ Xã Tắc nằm ở phía bắc Ngô Thời Nhiệm

Đàn Xã Tắc bao gồm 2 tầng với mặt bằng đều vuông. Tầng dưới cao 1,2m, mỗi cạnh dài 70m, giữa mỗi cạnh đều có bậc thềm bằng đá để lên xuống. Chung quanh xây lan can cao 1m.

Tầng trên cao 1,6m, mỗi cạnh dài 28m, giữa mỗi cạnh cũng có bậc thềm để lên xuống và cũng có lan can bao quanh. Phía xa xa chung quanh 2 tầng là vòng la thành hình chữ nhật (162x202m) xây bằng đá, cao 1,2m, dày 0,75m.
Triều đình nhà Nguyễn tổ chức cúng tế ở đây mỗi năm 2 lần, vào tháng 2 và tháng 8 âm lịch. Hiện tại Đàn Xã Tắc khá hoang tàn, và cũng ít được du khách đến đây tham quan.

Tham khảo: Phan Thuận An – Huế, Kinh thành và Cung điện

Mời các bạn ghé đọc chuỗi bài viết trong chuyên mục KHÁM PHÁ HUẾ của Lá Quê để tìm hiểu thêm về lịch sử Huế